Hợp tác xã Kỹ thương Đồn Điền Chi Nê được thành lập từ tháng 4/2021. Hợp tác xã có trụ sở tại thôn Sông Bôi, xã Phú Nghĩa, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình. Ngoài diện tích 5,0 ha của Hợp tác xã; năm 2022 Hợp tác xã mở rộng thêm diện tích 6,0ha theo hình thức liên kết Trồng – Tiêu thụ sản phẩm với nông dân trong huyện. Để giúp nông dân có thêm kiến thức về cây Dâu Tằm, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp giới thiệu kỹ thuật trồng và chăm sóc cây Dâu Tằm, cụ thể như sau:
1. Chọn vị trí đất:
Cây Dâu có thể trồng được trên nhiều loại đất khác nhau: Đất bãi ven sông, ven biển, đất đồi. Độ pH từ 5-8. Tuy nhiên đất trồng Dâu phải thoát nước, không bị ngập úng lâu ngày. Không nên trồng Dâu ở gần khu vực có các ống khói nhà máy, hóa chất độc. Nên quy hoạch vùng Dâu riêng, không xen kẽ với các loại cây trồng khác như lúa, rau màu, thuốc lá,… vì khi sử dụng hóa chất, thuốc trừ sâu cho các cây trồng đó sẽ ảnh hưởng đến lá Dâu nuôi Tằm.
a. Thiết kế ruộng Dâu
Dâu là cây lâu năm, một lần trồng sau 15-20 năm mới phải trồng lại, do vậy phải tính toán thiết kế ruộng Dâu để thuận tiện cho việc chăm sóc, thu hoạch như: phân lô, hệ thống mương tưới, tiêu, đường nội đồng,…
Trước khi trồng Dâu, phải tiến hành điều tra xác định một số yếu tố về đất, nguồn nước tưới, tiêu để xác định các loại vật tư, phân bón chi phí cần đầu tư.
b. Làm đất
– Cày bừa: đất cho trồng Dâu phải được cày, bừa trước khi trồng từ 1-2 tháng, độ sâu 20-25 cm để cho đất phong hoá hết. Bừa kỹ cho đất nhỏ, kết hợp san phẳng mặt ruộng, vơ cỏ.
– Đào rạch: Đối với trồng Dâu bằng cây con cũng như trồng bằng hom dều phải đào rạch (hoặc hố) nhưng kích thước rạch (hố) có khác nhau. Nếu trồng Dâu bằng cây con gieo từ hạt: rạch đào sâu 30cm, rộng 30cm. Còn trồng Dâu bằng hom thì rạch đào sâu 40cm, rộng 40cm. Khi đào lớp đất trên mặt để sang một bên, lớp đất dưới để sang một bên.
– Phân bón: Đối với Dâu trồng mới cần thiết phải bón phân trước khi trồng. Phân hữu cơ 25-30 tấn/ha, phân lân 800kg; phân kali 270kg/ha. Sau khi rải phân hữu cơ xuống rãnh, rải tiếp phân lân và kali, sau đó lấp đất trở lại rãnh, lớp đất trên mặt cho xuống trước, lớp đất phía dưới cho xuống sau.
- Thời vụ trồng Dâu:
a. Trồng Dâu bằng cây con gieo từ hạt
Ở vùng đồng bằng sông Hồng và các tỉnh phía Bắc nếu trồng bằng cây con thì thời vụ trồng có thể kéo dài quanh năm. Nếu ở vùng đất bãi ven sông do ảnh hưởng của nước lũ thì thời vụ trồng nên trồng vào vụ Xuân hoặc sau khi đã hết lũ.
b. Trồng Dâu bằng hom
Thời vụ trồng Dâu bằng hom tốt nhất vào trung tuần tháng 12 đến tháng 01 năm sau, vì đây là thời điểm cây Dâu bước vào ngủ đông, nên hom Dâu giống có chất lượng tốt nhất, sau khi trồng xong có mưa Xuân rất thuận lợi cho Dâu nảy mầm, tỉ lệ sống cao.
- Mật độ trồng:
Tùy thuộc loại đất, phương thức canh tác và điều kiện đầu tư thâm canh mà xác định mật độ trồng hợp lý. Thông thường mật độ trồng hàng cách hàng 1,2-1,5m, cây cách cây 0,2-0,3m (khoảng 4-5 vạn cây/ha). Cách tính số lượng cây (hom) cần chuẩn bị để trồng như sau:
- Tiêu chuẩn cây, hom Dâu giống và xử lý cây, hom giống trước khi trồng:
a. Tiêu chuẩn cây Dâu giống, hom Dâu giống
* Tiêu chuẩn cây Dâu giống trồng bằng hạt:
– Tuổi cây trong vườn ươm 60-70 ngày trở lên
– Chiều cao cây 30cm trở lên
– Đường kính thân cây con (cách gốc 5cm): 0,2cm trở lên
– Cây Dâu không bị sâu bệnh, không lẫn giống.
Chú ý: Trước khi nhổ cây 15 ngày không nên bón phân đạm để cứng cây.
* Tiêu chuẩn cây Dâu giống trồng bằng hom:
– Hom Dâu giống phải đạt từ 8 tháng tuổi trở lên.
– Đường kính hom từ 0,8cm trở lên.
– Không có nguồn nấm bệnh.
– Không bị lẫn giống.
b. Xử lý cây giống, hom giống trước khi trồng
* Đối với Dâu cây
– Phân cây thành từng loại như to, trung bình, nhỏ để trồng riêng từng loại.
– Cắt bỏ phần ngọn chỉ chừa lại phần thân 20-30cm.
– Nếu rễ cây con quá dài có thể cắt bớt, chỉ chừa lại 10-15cm.
– Bảo quản cây giống nơi râm mát, giữ ẩm.
* Đối với hom giống
– Loại bỏ cành có nguồn nấm bệnh, rệp, phần ngọn và gốc.
– Chặt hom thành từng đoạn 20-25cm, có ít nhất 2-3 mắt/hom.
– Khi chặt tránh làm dập, xước hom.
– Bảo quản hom nơi râm mát, giữ ẩm.
- Kỹ thuật trồng Dâu:
a. Trồng Dâu bằng cây con
Trồng Dâu bằng cây con trải qua 02 giai đoạn: Giai đoạn trong vườn ươm và giai đoạn nhổ đem trồng ở ruộng sản xuất.
* Giai đoạn trong vườn ươm:
Thời gian trong vườn ươm thường 50-60 ngày. Khi cây trong vườn ươm đạt chiều cao 40-50cm, đường kính thân đạt 0,3cm trở lên thì nhổ đem trồng.
* Giai đoạn trồng ra ruộng sản xuất:
– Khi đặt cây Dâu không để rễ cây tiếp xúc trực tiếp với lớp phân bón ở rãnh.
– Giữ cho rễ cây Dâu con thẳng, không bị cuộn lại.
– Lấp đất kín phần cổ rễ.
– Nén chặt đất xung quanh gốc.
Chú ý: khi lấp đất xuống rãnh chỉ lấp 2/3 chiều sâu của rãnh. Sau khi đặt cây Dâu xuống rãnh giữ cho cây thẳng, lấp tiếp phần đất còn lại sao cho luống Dâu cao hơn ở rãnh 10-15cm để khi mưa không bị đọng nước ở gốc.
b. Trồng Dâu bằng hom
Hom Dâu được cắm xiên một góc 150, mỗi khóm cắm 2-3 hom, nén chặt đất xung quanh gốc.
- Chăm sóc quản lý ruộng Dâu sau trồng:
a. Tưới nước, thoát nước
– Tưới nước: Sau khi trồng xong, cần tưới nước cho chặt gốc, giữ đủ ẩm cho cây để nhanh phục hồi bộ rễ (nếu trồng bằng cây con) và ra rễ nhanh (nếu trồng bằng hom). Với Dâu cây trồng vào vụ hè nếu không tưới nước sẽ giảm tỉ lệ sống, khả năng hồi phục của cây chậm, do vậy cần định kỳ 3-4 ngày tưới 01 lần cho đến khi mầm Dâu phát triển được 10-15cm.
– Thoát nước: Sau khi trồng nếu gặp mưa lớn kéo dài gây ngập úng ruộng Dâu phải thoát nước kịp thời. Nếu để ruộng Dâu ngập nước kéo dài cây Dâu sẽ bị héo lá, vàng úa và chết.
b. Trồng dặm
Sau trồng 10-15 ngày (với trồng Dâu cây), 25-30 ngày (với trồng hom), Dâu sẽ nảy mầm. Cần kiểm tra phát hiện trồng dặm những cây bị chết, khuyết để đảm bảo mật độ.
c. Làm cỏ
Ruộng Dâu mới trồng cây còn nhỏ, sinh trưởng chậm, cỏ dại có điều kiện phát triển nhanh, cạnh tranh ánh sáng, thức ăn với cây Dâu. Cỏ dại phát triển còn là nơi cho sâu bệnh trú ngụ, phát sinh, vì vậy cần chú ý làm cỏ kịp thời cho ruộng Dâu mới trồng, kết hợp làm cỏ và xới xáo đất để giữ ẩm, tạo thông thoáng cho cây Dâu sinh trưởng phát triển tốt.
d. Bón phân
Khi cây đã nảy mầm, phát triển mầm dâu cao khoảng 25-30cm tiến hành bón phân thúc cho cây Dâu.
* Lượng phân bón cụ thể cho 01ha như sau:
– Phân hữu cơ 25-30 tấn.
– 500kg phân đạm urê.
– 510kg phân lân Super hoặc nung chảy.
– 230kg phân kaly.
* Cách bón:
– Phân hữu cơ được bón theo rạch, cách gốc 25-30cm, rãnh sâu 20-25cm, sau khi bón phân cần lấp đất lại. Các năm sau rãnh sẽ chuyển sang phía khác của tán cây.
– Phân đạm cần chia ra 6 lần bón: Vụ Xuân và vụ Thu 2 lần, vụ Hè 4 lần. Bón theo hốc hoặc rạch. Sau mỗi lần bón phải cách ly 15-20 ngày mới thu hái lá cho Tằm.
– Phân lân bón tất cả vào vụ Đông cùng với phân hữu cơ. Phân kali chia hai lần bón (vụ Đông và đầu vụ Hè).
– Nếu bón bằng phân N-P-K: Tùy từng loại phân, cần tính toán sao cho lượng phân mỗi thành phần phải đáp ứng được lượng phân đơn đã nêu ở trên.
– Có thể kết hợp phân bón qua gốc với phun phân qua lá.
e. Phòng trừ sâu bệnh:
Cây Dâu ở giai đoạn mới trồng bị nhiều loại sâu bệnh phá hoại như: Dế, sâu róm, sâu cuốn lá, sâu khoang, sâu xám, rệp, xén tóc,… và một số bệnh do nấm, vi khuẩn gây hại. Cần thường xuyên kiểm tra, phát hiện sớm để phòng trừ kịp thời theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn.
g. Thu hoạch lá:
Đối với ruộng Dâu mới sau khi trồng 4-5 tháng (với Dâu trồng cây) hoặc 6-7 tháng (với Dâu trồng hom) có thể thu hoạch lá cho nuôi tằm. Việc khai thác lá ở ruộng Dâu mới trồng dựa vào nguyên tắc “Khai thác là phụ, bồi dưỡng cây là chính” khi cây Dâu sinh trưởng đạt chiều cao 01m trở lên có thể khai thác từ 30-40% lượng lá có trên cây. Tuyệt đối không khai thác lá khi cây còn nhỏ./.
(Tài liệu có sự tham khảo Tiêu chuẩn ngành 10 TCN 449:2001, ban hành kèm theo Quyết định số 121/2001/QĐ/BNN ngày 21/12/2001 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn).
KS. Bạch Đại Hào
Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Lạc Thủy
- Trang trước
- Trang sau