Theo bác sĩ chuyên khoa 1 Nguyễn Trần Như Thủy, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cơ sở 3, cây rau ở nước ta có hai loại: thân màu xanh gọi là rau đay trắng và thân màu đỏ tím gọi là rau đay đỏ.
Đây là loại rau quen thuộc trong bữa cơm người Việt Nam, đồng thời có nhiều công dụng cho sức khỏe. Tuy nhiên, do đặc tính nhờn nhờn khi nấu canh nên một số người không thích ăn rau này.
Bác sĩ Thủy cho hay rau đay có tác dụng tẩm bổ, giải nhiệt, lợi tiêu hóa, nhuận tràng, lợi tiểu, lợi hô hấp, tiêu đờm, kháng viêm, cầm máu, lợi sữa và an thai.
Theo các sách cổ phương, rau đay có thể dùng làm thuốc chữa trúng nắng, phòng ngừa say nắng, trị táo bón, bí tiểu, tiểu buốt, tiểu rát, tiểu ra máu, chữa ho ra máu, nôn ra máu. Ngoài ra, món ăn có rau đay giúp an thai và lợi sữa.
Theo các nghiên cứu hiện đại, cứ 100g rau đay có thể chứa: 3140mg sắt, 306mg leucine, 144mg threonine và lysine, 51mg methionine, 33mg vitamin C và một số vi chất khác như vitamin K, vitamin B6, vitamin A, đồng… Do đó, rau đay rất tốt cho trẻ em, phụ nữ mang thai và sau sinh, những bệnh nhân thiếu máu do thiếu sắt.
Chất nhớt của rau đay là một dạng chất tự nhiên chống lại các triệu chứng táo bón, kích thích nhu động ruột và bôi trơn đường ruột để thức ăn dễ di chuyển xuống đại tràng. Do đó, rau đay giúp việc đại tiện đều đặn và dễ dàng hơn.
Theo bác sĩ Thủy, rau đay có thể chế biến thành nhiều món ngon. Canh rau đay nấu cua đồng hoặc nấu tôm giúp trị nóng trong, táo bón, nhiệt miệng, giải nhiệt mùa hè. Khi nầu canh, có thể kết hợp với mướp, mồng tơi, củ khoai sọ… Ăn trong vài ngày sẽ thấy hiệu quả.
Phụ nữ sau sinh có thể ăn rau đay nhiều trong vài tuần đầu. Nhờ chứa nhiều nước, các vitamin và khoáng chất, rau đay giúp kích thích tuyến vú tiết ra nhiều sữa hơn. Có thể chế biến rau đay nấu với tôm, cua đồng hoặc luộc ăn cả nước lẫn cái, nên dùng khi còn ấm.
Tuy nhiên, bác sĩ Thủy cũng lưu ý những người dễ bị tiêu chảy, dễ lạnh bụng không nên ăn rau này nhiều và liên tục. Khi rửa, không nên làm dập rau, hạn chế vò rửa quá kĩ làm mất chất nhầy.
Người khỏe mạnh khi ăn một lượng rau đay khoảng 2-5 lần/tuần sẽ tốt cho tiêu hóa và bài tiết nhưng ăn quá nhiều lại gây khó tiêu.
Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi không ăn quá nhiều rau đay vì sẽ cản trở hấp thu canxi và kẽm trong cơ thể, ảnh hưởng đến sự phát triển xương và trí não.
