Tại sao rau sạch bị ế?
Tại chợ rau Mai Dịch, trao đổi với phóng viên, Ban quản lý chợ cho biết, trung bình mỗi đêm chợ giao dịch 150 – 200 tấn rau. Khi được hỏi về các sản phẩm rau sạch, ông Cao Văn Phương, Tổ trưởng Tổ quản lý chợ đêm Mai Dịch cho biết: “Rau ở đây cứ phải rẻ, trông tươi ngon mới bán được, tiểu thương chả quan tâm có phải rau sạch, rau an toàn hay không. Người bán nào chỉ cần bán đắt hơn 1- 2 nghìn đồng/cân rau đã bị ế cả đống hàng rồi, nói chi đến rau sạch (giá đắt hơn 3 – 4 lần), có cố gắng len chân vào chợ thì cũng không thể cạnh tranh được”.
Tình cảnh người bán rau sạch “đến rồi đi” cũng diễn ra tại chợ đầu mối họp hàng đêm tại chân cầu vượt ngã tư Sở. Còn tại chợ đêm hợp tác xã Văn Quán (phường Văn Quán, đường Chiến Thắng, quận Hà Đông), cũng là chợ đầu mối, mỗi đêm cung cấp hàng chục tấn thực phẩm, rau củ cho những người mua bán lại cho quán ăn, nhà hàng, bếp ăn tập thể, nhưng cũng không có quầy nào bán rau sạch. Những người mua buôn ở đây khẳng định, mang rau sạch đến đây cũng không thể bán được vì giá cao.
Trên thực tế giá cả không phải là vấn đề, mà sự mất lòng tin mới là vấn nạn của rau sạch khi mà người mua không tiếc tiền nhưng tận mắt chứng kiến nhân viên cửa hàng rau sạch mua rau ở chợ về đóng gói rồi bỏ lên quầy hàng để bán.
Những đốm sáng lẻ loi
Các doanh nghiệp đầu tư phát triển rau sạch phải tự bươn chải và phần lớn là thất bại vì không đủ trường vốn, gặp quá nhiều khó khăn. Có thể nói, số doanh nghiệp trụ lại và phát triển hiện nay còn rất ít. Trong đó, có thể kể tới gương mặt tiêu biểu như Hợp tác xã nông nghiệp Thỏ Việt, thành phố Hồ Chí Minh. Bà Nguyễn Thị Ánh Ngọc, Chủ nhiệm hợp tác xã cho biết, thời gian đầu, Thỏ Việt phải phân phối sản phẩm rau sạch qua chợ truyền thống theo cách ký gửi nhờ các tiểu thương bán, đến cuối ngày thì nhận về số hàng chưa bán hết.
Thời gian sau đó, Thỏ Việt đã ký được những hợp đồng dài hạn với các siêu thị trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, như Co.op Mart, Big C, Metro, FiviMart, Lotte khiến lượng hàng bán ra ngày càng nhiều. Đến năm 2012, sau hai năm thành lập, Thỏ Việt đã có 70 héc – ta sản xuất rau sạch với gần 20 loại rau, quả khác nhau với số lượng trên 30 tấn/ngày. Trước nhu cầu ngày càng lớn với những sản phẩm rau, quả đạt VietGap, Thỏ Việt mở rộng thêm 50 héc – ta, nâng tổng số lên 120 héc – ta, đồng thời đầu tư máy móc, cơ giới hóa để giảm giá thành.
Năm 2010, ông Nguyễn Tiến Hưng thành lập Công ty trách nhiệm hữu hạn thực phẩm sạch Biggreen. Biggreen đã kết hợp với Viện Môi trường nông nghiệp thuộc Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Việt Nam để sản xuất và cung ứng rau sau cho người tiêu dùng. Ngoài việc mở cửa hàng trực tiếp, Biggreen còn mở thêm kênh bán hàng online và giao hàng miễn phí. Dự kiến năm nay, Biggreen sẽ có doanh thu 20 tỷ đồng, gấp gần 3 lần so với năm 2010.
Một số hợp tác xã chuyên canh rau đạt tiêu chuẩn GAP tại Đà Lạt như Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp tổng hợp Anh Đào (Anh Đào Co.op), Hợp tác xã rau sạch Xuân Hương mỗi ngày cũng cung ứng cho thị trường khoảng 50 tấn rau sạch. Nhưng nếu so với mức tiêu thụ mỗi ngày trên 3.000 tấn rau xanh của riêng thành phố Hồ Chí Minh thì chưa thấm vào đâu.
Trước thực trạng hiện nay, cần phải có giải pháp tổng thể, đồng bộ để rau sạch gây dựng lại niềm tin và kích cầu người tiêu dùng. “Vấn đề của rau an toàn là thiếu tổ chức sản xuất và tiêu thụ. Người tiêu dùng không có thông tin, người sản xuất và tiêu dùng không tham gia trong chuỗi sản phẩm, còn Nhà nước thiếu phương pháp quản lý để đưa sản phẩm từ người sản xuất đến tiêu dùng” bà Nguyễn Thị Hà – chuyên gia dự án xản sản xuất rau hữu cơ theo tiêu chuẩn dành cho các nông hộ nhỏ (Tổ chức Veco Việt Nam) nhấn mạnh.
Đình Bách (Trích TTTC số 11 kỳ 1 tháng 6/2014)