Khi con yêu đã bước sang tháng thứ 13, tức là năm thứ 2, nhiều mẹ vẫn sẽ phải băn khoăn ăn uống thế nào mới là chuẩn để đảm bảo vừa đầy đủ chất dinh dưỡng, vừa giúp con hoàn thiện và phát triển các kỹ năng liên quan đến ăn uống. Cùng nhau khám phá ngay bí quyết xây dựng thực đơn ăn dặm cho bé 13 tháng tuổi mẹ nhé!
Đặc điểm về thể chất của bé giai đoạn 13 tháng tuổi
Trẻ đã bắt đầu có thể đi được, trẻ rất hiếu động, hệ vận động cũng như hệ thần kinh phát triển nhanh chóng, tăng cường khả năng học hỏi và hoạt động nên nhu cầu về chất đường bột ngày càng tăng cao. Bé tăng trưởng trung bình khoảng 200g cân nặng và 1cm chiều cao để đảm bảo có thể đạt được tối thiểu 12kg cân nặng và 85cm vào lúc bé được 24 tháng tuổi. Nhìn chung, giai đoạn này, trẻ có xu hướng tăng cân chậm và sẽ có thể biếng ăn, nhõng nhẽo vào các thời kỳ mọc răng. Tuy nhiên mẹ đừng quá lo lắng mà hãy cố gắng kiên nhẫn, bình tĩnh cùng con vượt qua nhé!
Đối với kỹ năng nhai và nuốt thức ăn, trẻ 13 tháng tuổi đã có các bước phát triển như: bé mọc nhiều răng hơn (trong giai đoạn 12-18 tháng tuổi, công thức tính số răng bình thường bằng số tháng tuổi trừ đi 4). Bé có thể nhai và nuốt được nhiều thức ăn dạng đặc và rắn hơn. Bé sẽ không còn đẩy nhiều thức ăn ra khỏi lưỡi và dễ bị sặc hay ói do miếng thức ăn lớn nữa. Lúc này, vị giác của bé đã phát triển nhiều hơn, đồng thời, tâm lý ăn uống của bé lại có xu hướng bảo thủ, kén ăn, kén mùi vị và khó chấp nhận thức ăn mới. Vì vậy các mẹ cần phải học cách chế biến các món ăn đa dạng và hấp dẫn hơn.
Nguồn dinh dưỡng chính cho trẻ 13 tháng tuổi
Nguồn năng lượng đến từ các bữa ăn sẽ chiếm khoảng 2/3, 1/3 nguồn năng lượng còn lại đến từ sữa. Theo các bác sỹ ở Viện Dinh Dưỡng, trong thời điểm này chế độ ăn uống của bé phải đầy đủ các nhóm chất đạm, tinh bột, chất béo, chất xơ và các nhóm vitamin.
Lượng thực phẩm trong ngày của bé phải đảm bảo:
- Tinh bột (Gạo, mỳ, khoai, bánh…): 100g – 200g
- Thức ăn cung cấp đạm (Thịt, cá, tôm, trứng,…): 80g – 100g, bé có thể ăn tối đa khoảng 3-4 quả trứng cả lòng trắng mỗi tuần
- Chất béo (dầu ăn, dầu oliu, dầu gấc, dầu óc chó,…) : 20-30g (khoảng 2-3 thìa cafe dầu ăn)
- Rau xanh: 50g – 80g
- Trái cây: 100g – 150g
- Sữa (sữa mẹ, sữa bột, sữa tươi): 500ml – 600ml
Gợi ý các nhóm đồ thực phẩm cho bé trong giai đoạn 13 tháng
- Các loại ngũ cốc như gạo, lúa mạch, yến mạch, bột mỳ, khoai, các loại ngũ cốc hỗn hợp khác. Đây là các loại ngũ cốc vừa cung cấp tinh bột phục vụ cho việc tiêu hao năng lượng cho các vận động hằng ngày của trẻ, giúp trẻ tăng cân. Ngoài ra chúng lại giàu các vitamin, khoáng chất, đặc biệt là sắt. Các mẹ có thể nấu thành cháo, cơm nát, làm bánh, mỳ ,…
- Các loại hạt như hạt hạnh nhân, óc chó, hạt chia, các loại đậu,…Các loại hạt này chứa nhiều omega-3 rất cần thiết cho sự phát triển não bộ. Ngoài ra, các loại hạt này còn chứa nhiều vitamin và chất chống oxy hóa, giúp trẻ phát triển tốt hơn và có hệ miễn dịch khỏe mạnh. Để bé tiêu hóa được dễ dàng và không bị hóc, nghẹn khi ăn các loại hạt này, các mẹ cần nghiền nát thành bột mịn hoặc có thể xay ra thành sữa hạt.
- Thịt cũng là một loại thực phẩm thiết yếu cần phải có trong thực đơn ăn dặm hằng ngày của bé. Mẹ có thể đổi món cho con bằng nhiều loại thịt như thịt heo, bò, gà, chim, ếch hoặc các loại thủy hải sản như tôm, cua, cá, lươn,… Thịt chứa nhiều chất đạm và chất béo. Các loại thịt đỏ như thịt bò còn cung cấp rất nhiều chất sắt cho bé. Mẹ có thể băm nhỏ thịt để nấu cháo, trộn với mỳ hoặc thái nhỏ để chế biến các món ăn riêng cho bé. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng không nên cho thịt vào máy xay quá nhuyễn hoặc ninh quá lâu sẽ làm mất chất dinh dưỡng.
- Sữa và các chế phẩm từ sữa: Sang tháng thứ 13, ngoài sữa mẹ và sữa công thức, mẹ có thể đổi món cho bé bằng các loại sữa khác như sữa tươi (nên dùng sữa tươi thanh trùng và không đường), sữa gạo, các loại sữa hạt. Sữa giàu chất béo, protein và các chất dinh dưỡng khác như phốt pho canxi. Tuy nhiên mỗi ngày bé chỉ nên uống khoảng 500ml – 600ml sữa, nếu uống quá nhiều bé sẽ không ăn được các loại thức ăn khác và cản trở quá trình hấp thu sắt. Các chế phẩm từ sữa khác mẹ có thể sử dụng như sữa chua (tốt cho hệ tiêu hóa), pho mai, váng sữa (rất giàu protein và chất béo).
- Các loại trái cây và rau xanh: Rau xanh là nhóm thực phẩm không thể thiếu trong thực đơn ăn dặm của trẻ 13 tháng tuổi. Đây là loại thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và chất xơ giúp bé tiêu hóa được dễ hơn cũng như giúp tăng cường đề khác. Khi chế biến các loại rau, các mẹ chú ý không nên nấu rau quá lâu, nếu nấu cháo, nên băm nhỏ rồi cho vào khi nồi cháu chuẩn bị được bắc ra nếu không sẽ dễ bị mất chất và mùi vị kém thơm ngon. Về trái cây, ở giai đoạn này bé đã ăn được hầu hết các loại trái cây mà người lớn ăn được. Mẹ chú ý khi cho bé ăn trái cây hoặc khi làm nước ép, sinh tố thì không được bỏ thêm đường.
- Nước: Giai đoạn này, lượng sữa mà trẻ sử dụng đã giảm đi nhiều vậy nên lượng nước mà trẻ cần bổ sung phải tăng lên để đảm bảo đủ cấp nước cho cơ thể, hạn chế táo bón. Đối với trẻ 10kg, bé cần bổ sung 1 lít nước mỗi ngày kể cả sữa, sau đó cứ thêm 1kg cân nặng thì cần thêm 50ml nước nữa. Vậy nên, bé 13 tháng cần bổ sung thêm trung bình 400-600ml nước mỗi ngày. Có thể cho trẻ uống nước lọc, nước trái cây hoặc nước luộc rau củ quả.
Kinh nghiệm cho trẻ 13 tháng tuổi ăn dặm đúng cách
Khi bé được 13 tháng tuổi, mẹ nên sắp xếp để bé ăn 3 bữa chính trong ngày (cháo, nui, mỳ, cơm nát,…) gồm bữa sáng, bữa trưa và bữa tối. Bữa tối nên ăn trước 7h tối, vì ăn sau lúc này rất dễ bị đầy bụng, gây khó ngủ. Ngoài các bữa chính, bé cần được bổ sung thêm 2-3 bữa phụ với sữa chua, váng sữa, trái cây, nước trái cây, bánh trái,…và khoảng 2-3 bữa sữa (bao gồm cả sữa mẹ nếu có) mỗi ngày.
Khoảng cách giữa các bữa ăn: Bữa chính nên cách bữa sữa sau đó ít nhất 3-3.5 tiếng. Bữa sữa nên cách bữa chính tiếp theo ít nhất 2.5-3 tiếng. Các chất đạm, chất béo từ thịt, tinh bột sẽ khó tiêu hơn là từ sữa. Các bữa phụ, trái cây có thể bổ sung xen kẽ giữa bữa chính và sữa, nhưng nên cách bữa ăn ít nhất 45 phút – 1 tiếng. Bữa sữa cuối cùng trong ngày cũng nên cho trẻ uống trước khi đi ngủ 1 tiếng. Uống sữa trước khi đi ngủ cũng giúp trẻ ngủ ngon hơn. Ngoài ra, mẹ cũng không nên cho trẻ ăn đêm. Thói quen ăn đêm vừa khiến giấc ngủ của trẻ bị gián đoạn, vừa tăng nguy cơ bị trào ngược dạ dày, vừa không vệ sinh răng miệng vừa gây mệt mỏi cho chính mẹ.
Gợi ý thực đơn trong 1 ngày cho bé 13 tháng tuổi
- 7h sáng (Bữa sáng): Cháo tôm bí xanh.
- 10h sáng (Bữa phụ): Chuối dầm sữa chua, 150ml sữa.
- 12h trưa (Bữa trưa): Cháo thịt lợn, rau dền, nước canh rau luộc, sau đó ngủ trưa
- 15h chiều (Bữa phụ 1): 200ml sữa
- 17h chiều (Bữa phụ 2): Váng sữa, nước ép dưa hấu
- 19h tối (Bữa tối): Cháo cá rau cải
- 21h: 150ml sữa, nghỉ ngời rồi đi ngủ
Kết luận:
Nhìn chung, ở bất kỳ giai đoạn nào, việc ăn uống còn tùy thuộc vào nhu cầu và đặc điểm của mỗi trẻ. Không có công thức chung cho tất cả mọi em bé. Tuy nhiên, mẹ cần theo dõi dựa vào nhu cầu của mỗi bé mà xây dựng phương pháp ăn dặm đúng cách. Không nên so sánh lượng thức ăn của bé này với bé khác, không ép con ăn bằng mọi giá, không cho con ăn lắt nhắt mà cần phải đưa việc ăn uống theo nề nếp để tạo tiền đề tốt cho trẻ sau này. Mẹ cũng cần đa dạng hóa các loại thực phẩm để đảm bảo đủ chất dinh dưỡng cho con cũng như biết được con thích ăn loại thực phẩm nào, không thích loại nào. Chúc các bé 13 tháng tuổi mau lớn, khỏe mạnh nhé!
1943 views