Nôn là biểu hiện của nhiều bệnh lý khác nhau, nôn có thể diễn tiến trong vài ngày hoặc kéo dài nhiều tuần, thậm chí là nhiều tháng. Nhiều trường hợp nôn liên tục ở trẻ cần được chẩn đoán nguyên nhân và điều trị kịp thời nếu không sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng.
1.1. Nhiễm trùng tiêu hóa
Nhiễm trùng tiêu hóa là nguyên nhân gây nôn thường gặp nhất ở trẻ. Trẻ thường nôn liên tục khi bị viêm dạ dày – ruột cấp do các loại virus như rotavirus, norovirus, adenovirus, calicivirus, covid-19,… hoặc do các loại vi khuẩn.
Nhiễm trùng tiêu hóa có thể xảy ra khi trẻ ăn phải thức ăn bị nhiễm bẩn, uống phải nguồn nước ô nhiễm, hoặc do trẻ có thói quen mút tay, ngậm các đồ chơi bị nhiễm bẩn. Đặc biệt trong điều kiện thời tiết nắng nóng, các mầm bệnh dễ dàng lây lan thông qua các trung gian như ruồi, muỗi, kiến, gián,… Các thực phẩm chế biến sẵn hay thức ăn đường phố, vỉa hè cũng là yếu tố nguy cơ của tình trạng nhiễm trùng tiêu hóa ở trẻ.
Nhiễm trùng tiêu hóa ở trẻ thường khởi phát triệu chứng nôn một cách đột ngột. Trẻ có thể nôn trớ hoặc nôn ồ ạt, nôn liên tục mỗi 5-30 phút trong vòng 1-12 giờ đầu, và thường hồi phục sau 24-72 giờ. Trẻ bị nhiễm trùng tiêu hóa còn biểu hiện các triệu chứng khác như: đau bụng, tiêu chảy, sốt cao,…, các triệu chứng này có thể xuất hiện đồng thời hoặc sau khi nôn 12-24 giờ.
1.2. Ngộ độc thực phẩm
Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường khởi phát từ 2-12 giờ sau khi trẻ ăn hoặc uống phải thực phẩm kém chất lượng. Trẻ có thể nhiễm độc tố vi khuẩn sau khi ăn các loại thực phẩm không đảm bảo an toàn như thịt, hải sản, trứng, sữa, kem, các loại rau quả,…
Trẻ bị ngộ độc thực phẩm có thể biểu hiện triệu chứng buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy,… Biểu hiện nôn trong ngộ độc thực phẩm khá tương tự với nhiễm trùng tiêu hóa và thực tế cho thấy rất khó để phân biệt hai bệnh lý này. Tuy nhiên, khác với nhiễm trùng tiêu hóa, trẻ bị ngộ độc thực phẩm thường không sốt, có thể kèm tiêu chảy hoặc không và triệu chứng nôn thường không kéo dài trên 12 giờ.
1.3. Bệnh lý cấp cứu ngoại khoa
Một số bệnh lý ngoại khoa như lồng ruột, tắc ruột,… cũng biểu hiện tình trạng nôn liên tục ở trẻ. Đây là một tình trạng cấp cứu cần được phát hiện sớm và xử trí, can thiệp ngoại khoa kịp thời nếu không sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng. Trẻ bị lồng ruột, tắc ruột thường biểu hiện triệu chứng điển hình là đau bụng dữ dội kèm nôn mửa, bí trung đại tiện, bụng chướng.
Trẻ sơ sinh 3-5 tuần tuổi xuất hiện nôn dữ dội, liên tục, lặp đi lặp lại nhiều lần trong ngày thì cần cảnh giác với tình trạng hẹp phì đại môn vị.
1.4. Bệnh lý thần kinh trung ương
Không chỉ xuất hiện trong bệnh lý tiêu hóa, nôn còn là biểu hiện của các bệnh lý thần kinh như nhiễm trùng thần kinh trung ương. Trẻ bị viêm não, viêm màng não biểu hiện các triệu chứng: đau đầu, sốt, buồn nôn, nôn mửa,…
Do đó, không nên chủ quan trước tình trạng nôn ở trẻ khi chưa loại trừ được các nguyên nhân nguy hiểm như bệnh lý ở thần kinh trung ương.
1.5. Chế độ ăn uống không hợp lý
Việc cho trẻ ăn uống quá độ vượt quá nhu cầu của trẻ cũng là nguyên nhân gây nôn trớ thường gặp ở trẻ, nhất là trẻ nhỏ. Nếu cứ ép trẻ ăn quá nhiều vào mỗi bữa thì tình trạng nôn có thể tiếp diễn hàng ngày.
1.6. Các nguyên nhân gây nôn khác ở trẻ
Một số nguyên nhân gây nôn khác ít gặp ở trẻ đó là: nhiễm trùng đường tiết niệu, ngộ độc thuốc hay độc chất, say tàu xe,…