Hạt của cây rau dền rất nhỏ và có vỏ sừng, điều này giúp bảo quản sức nảy mầm của chúng trong thời gian dài. Điều này làm cho việc gieo hạt và bắt đầu sự phát triển của cây trở nên hiệu quả.
1. Đặc tính sinh học cây rau dền
Rau dền (Amaranthus mangostanus) là một loại rau mùa hè, có sự ưa nhiệt rõ ràng, và nhiệt độ lý tưởng cho sự phát triển của nó thường là khoảng 25-30°C. Bộ rễ của cây này phát triển mạnh mẽ và có khả năng ăn sâu vào đất, giúp nó chịu hạn tốt hơn so với một số loại cây khác.
Hạt của cây rau dền rất nhỏ và có vỏ sừng, điều này giúp bảo quản sức nảy mầm của chúng trong thời gian dài. Điều này làm cho việc gieo hạt và bắt đầu sự phát triển của cây trở nên hiệu quả.
2. Cách chọn giống cây rau dền
Rau dền thường được chia thành hai loại chính là dền xanh và dền tía (dền đỏ). Dền xanh thường có thân lá và phiến lá đều có màu xanh, và phiến lá thường hẹp. Trong khi đó, dền tía thường có các phiến lá lớn, hơi tròn và to hơn, và thân lá thường có màu đỏ tía hoặc đỏ tươi.
Ngoài hai loại chính này, còn tồn tại nhiều giống rau dền địa phương khác nhau, phụ thuộc vào vùng đất và điều kiện môi trường cụ thể. Các giống địa phương thường thích hợp với điều kiện thời tiết và đất đai cụ thể của khu vực mà chúng được trồng.
3. Thời vụ gieo trồng cây rau dền
Thời gian gieo hạt và trồng rau dền thay đổi tùy theo khu vực và điều kiện thời tiết:
- Ở phía bắc, thời gian thích hợp để gieo hạt và trồng rau dền thường từ tháng 2 đến tháng 10. Điều này phụ thuộc vào mùa mưa và nhiệt độ trong khu vực phía bắc. Trong mùa đông lạnh, nhiệt độ có thể giảm đáng kể, và do đó, thời gian trồng rau dền cần được xác định dựa trên điều kiện thời tiết cụ thể.
- Ở phía nam, do thời tiết ấm hơn và ôn định hơn, người ta thường có thể trồng rau dền quanh năm. Điều này cho phép sự linh hoạt trong việc chọn thời gian trồng và thu hoạch tùy theo nhu cầu và mục tiêu của người trồng.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng dù ở bất kỳ khu vực nào, việc quản lý nước và cung cấp ánh sáng đều quan trọng để đảm bảo rau dền phát triển mạnh mẽ và sản xuất rau tươi ngon
4. Cách trồng cây rau dền bằng hạt
Việc gieo hạt và trồng rau dền có thể thực hiện theo một số cách khác nhau, tùy thuộc vào quy trình trồng cây:
- Gieo thẳng và tỉa dần: Bạn có thể gieo hạt rau dền thẳng vào vườn và sau đó tỉa cây dền khi chúng bắt đầu phát triển và cách nhau khoảng 10-15 cm. Điều này giúp thực hiện sự lựa chọn và điều chỉnh cho cây dennen mạnh mẽ và khoảng cách giữa chúng đủ để phát triển.
- Gieo cây con: Một cách khác là gieo cây con rau dền trước, sau đó nhổ cấy cây con này vào luống trồng chính. Thời gian để gieo cây con thường là khoảng 20-25 ngày sau khi gieo hạt ban đầu. Cây con cần có độ cao khoảng 10-15 cm trước khi nhổ cấy.
Khi trồng rau dền, luống trồng nên được làm rộng khoảng 0,8-1,0 m để đảm bảo rau có đủ không gian để phát triển. Khoảng cách giữa các cây dennen trên luống thường là 15×15 cm, tùy thuộc vào mục tiêu và điều kiện của bạn. Lượng hạt gieo trong vườn ươm thường là khoảng 1,5-2,0 g/m2 để đảm bảo mật độ trồng phù hợp.
5. Phân bón (cho 1.000 m2 đất) cây rau dền
Để trồng và chăm sóc rau dền một cách hiệu quả, việc bón lót và bón thúc đúng cách là rất quan trọng:
Bón lót: Trước khi trồng rau dền, bạn có thể bón lót đất bằng cách sử dụng phân chuồng ủ hoai, khoảng 1,2-1,5 tấn cho mỗi 1.000 m2 đất. Ngoài ra, bạn nên sử dụng khoảng 10-12 kg Super Lân để cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây.
Bón thúc: Bón thúc cây rau dền có thể được thực hiện 2-3 lần trong quá trình trồng:
- Lần 1: Sau khi trồng rau dền 5-7 ngày và cây đã bén rễ và hồi phục, bạn có thể bắt đầu tưới phân lần đầu. Sử dụng phân Urê với lượng khoảng 4-6 kg, hòa loãng với nước và tưới lên cây.
- Lần 2 và 3: Tiếp theo, cứ sau 7-10 ngày, bạn tiến hành tưới phân thêm 1 lần. Điều này giúp cung cấp liên tục các chất dinh dưỡng cho cây rau dền trong quá trình phát triển của chúng.
Thu hoạch: Khi thu hoạch rau dền, bạn có thể nhổ cả cây hoặc cắt ngang thân cách mặt đất khoảng 7-10 cm. Sau đó, bạn có thể tưới phân để khuyến khích cây rau dền ra chồi mới và tiếp tục quá trình sản xuất rau.
6. Phòng trừ sâu bệnh hại cây rau dền
6.1. Sâu hại rau dền
Rau dền có thể bị tấn công bởi một số loài sâu ăn lá khác nhau, bao gồm ruồi đục lá (Liriomyza sp.), sâu xanh (Diaphania indica), và sâu khoang (Spodoptera litura). Để kiểm soát sâu và bảo vệ cây rau dền khỏi sự tấn công của chúng, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Bắt giết sâu non bằng tay: Một cách đơn giản nhưng hiệu quả để kiểm soát sâu là bắt giết chúng bằng tay khi chúng mới xuất hiện trên cây. Điều này đặc biệt quan trọng khi sâu còn ở giai đoạn non.
- Phun thuốc: Nếu sâu trở nên quá nhiều và gây hại đáng kể cho cây, bạn có thể sử dụng thuốc trừ sâu. Dựa vào loại sâu và mức độ tấn công, bạn có thể sử dụng các loại thuốc khác nhau như Feat, Sherpa, Polytrin, Trigard cho ruồi đục lá. Đối với sâu xanh và sâu khoang, có thể sử dụng các thuốc nhóm BT (Biocin, Dipel), Sherpa, Polytrin, Fastac.
Lưu ý rằng khi sử dụng thuốc trừ sâu, cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng của sản phẩm và hạn chế sử dụng chúng trong khoảng thời gian cần thiết để đảm bảo an toàn cho cây trồng và môi trường.
6.2. Bệnh hại
Rau dền có thể mắc phải một số bệnh khác nhau, bao gồm bệnh chết cây con (do nấm Rhizoctonia solani), bệnh đốm lá (do nấm Cercospora sp.), và bệnh bướu rễ (do tuyến trùng Meloidogyne sp.). Để phòng trừ và kiểm soát các bệnh này, bạn có thể áp dụng các biện pháp và thuốc sau:
- Phòng trừ bệnh chết cây con: Để phòng trừ bệnh chết cây con do nấm Rhizoctonia solani, bạn có thể sử dụng các thuốc như Validacin, Monceren, và Anvil. Lưu ý tuân thủ hướng dẫn sử dụng của từng loại thuốc và áp dụng chúng theo liều lượng đúng cách.
- Phòng trừ bệnh đốm lá: Bệnh đốm lá do nấm Cercospora sp. gây ra. Để kiểm soát bệnh này, bạn có thể sử dụng các thuốc như Dithane-M, Carbenzim, và Viben-C. Nhớ áp dụng thuốc đúng cách và đúng liều lượng để đảm bảo hiệu quả.
- Phòng trừ bệnh bướu rễ do tuyến trùng: Bệnh bướu rễ do tuyến trùng Meloidogyne sp. gây ra. Để phòng trừ tuyến trùng, bạn có thể sử dụng thuốc Sincosin hòa nước và tưới quanh gốc cây. Làm việc này sẽ giúp kiểm soát và giảm tác động của tuyến trùng lên cây rau dền.
Khi sử dụng các loại thuốc trừ sâu hoặc thuốc kháng nấm, hãy tuân thủ hướng dẫn của sản phẩm, đảm bảo an toàn cho cây trồng, người trồng và môi trường xung quanh.