Việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cho trẻ 16 tháng rất quan trọng. Bởi vì, giai đoạn từ 16 – 18 tháng là thời điểm vàng cho sự phát triển nhận thức, thể chất của bé. Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng gợi ý đến ba mẹ chế độ dinh dưỡng cho trẻ giàu dưỡng chất giúp con phát triển toàn diện.
Trẻ em 16 tháng tuổi phát triển như thế nào? Có những thay đổi gì?
Ở giai đoạn này, bé trai có cân nặng khoảng 9,4 -11,8kg, chiều cao khoảng 75,4 – 80,2cm. Bé gái nặng khoảng 8,7 – 11,2kg, chiều cao khoảng 73 – 84,2cm. Thời gian ngủ của bé từ 11 – 14 tiếng mỗi ngày.
Trẻ 16 tháng tuổi đã có sự phát triển về thể chất khá rõ, bé hiếu động và tò mò với mọi thứ xung quanh hơn. Bé đã có thể thành thục các kỹ năng như:
- Vịn vào đồ vật và đứng lên, ngồi xuống
- Tập đi các bước ngắn
- Đi lùi hoặc đi vòng tròn
- Cầm nắm đồ chơi, chơi đồ chơi 1 mình
- Leo lên, xuống giường hoặc cũi
- Cầm thìa, nĩa lấy thức ăn hoặc cầm bút vẽ nguệch ngoạc
- Nhảy, múa, hát theo video
- Bắt chước hành động của người lớn như: dáng đi, cách nói chuyện, biểu cảm khuôn mặt
Nhận thức về thế giới quan của trẻ cũng đã bắt đầu thay đổi. Ba mẹ sẽ bất ngờ khi thấy bé đưa tay lên tai và giả vờ như đang nói chuyện điện thoại. Bé cũng thích khám phá các đồ vật nhiều màu sắc, thích thú khi chơi với thú cưng.
Ở giai đoạn 16 tháng tuổi, chiều cao và cân nặng của mỗi bé vào khoảng:
- Bé trai thường nặng khoảng từ 9.5 đến 11.5kg (trung bình là 10.5kg), chiều cao trung bình của bé trai là từ 77.6 đến 82.8cm (trung bình 80.2cm).
- Bé gái thường nặng từ 8.7 đến 11.1kg (trung bình là 9.8kg), cao từ 75.8 đến 81.4cm (trung bình là 78.6cm).
Tuy nhiên, việc đánh giá thể trạng của trẻ không chỉ dựa vào tiêu chuẩn này. Sức khỏe tổng thể của bé cũng như ý kiến từ bác sĩ chuyên khoa là những yếu tố quan trọng mà bố mẹ nên xem xét để có cái nhìn toàn diện về tình trạng phát triển của con mình.
Xem thêm: Cẩm nang ăn dặm cho bé
Trẻ 16 tháng ăn bao nhiêu một ngày là đủ? Xây dựng thực đơn cho bé 16 tháng
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Hòa, Viện Dinh dưỡng NRECI: “Trẻ em ở mỗi giai đoạn sẽ có sự phát triển kỹ năng, thể chất khác nhau. Do đó, chế độ đủ dinh dưỡng sẽ đảm bảo cho trẻ có đủ năng lượng để hoạt động. Đây sẽ là nền tảng thể chất cho các giai đoạn phát triển tiếp theo của bé.”
Nhu cầu năng lượng cho trẻ 16 tháng
Đối với trẻ trên 1 tuổi từ 10kg trở lên, nhu cầu năng lượng mỗi ngày của trẻ được tính như sau: 1000kcal + 50x(cân nặng hiện tại – 10). Như vậy, trẻ 16 tháng cần 1000 – 1150 cal để đảm bảo năng lượng hoạt động cả ngày (1)
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ 16 tháng hợp lý và khoa học
Bé 16 tháng tuổi ăn gì? Chế độ dinh dưỡng cho trẻ 16 tháng hợp lý nhất là ăn 3 bữa chính và 2 bữa phụ. Bữa chính có thể là các món ăn như cháo, cơm, mì, soup, bún hoặc phở…. Bữa phụ cho bé ăn được các loại thực phẩm phô mai, sữa chua, váng sữa, trái cây… Mặc dù trên 1 tuổi, nguồn dinh dưỡng của bé từ thức ăn là chính nhưng trẻ vẫn cần bổ sung 400-500ml sữa/ ngày.
Đọc thêm: Cách tính nhu cầu năng lượng mỗi ngày cho trẻ em, người trưởng thành, phụ nữ mang thai
Nhóm thực phẩm cần thiết nên bổ sung vào thực đơn cho bé 16 tháng
Để đảm bảo dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ, ba mẹ cần ghi nhớ nguyên tắc vàng – xanh – đỏ trong bữa ăn. Ba mẹ hãy cùng tìm hiểu về nguyên tắc này như thế nào nhé!
- Vàng: Màu vàng biểu trưng cho nhóm năng lượng. Các thực phẩm giàu năng lượng như: Cơm, cháo, nui, mì, phở…sẽ giúp bé yêu nạp đầy năng lượng, phát triển não bộ và hệ thần kinh.
- Xanh: Biểu trưng cho nhóm vitamin và khoáng chất. Có thể kể đến các loại rau củ và trái cây như: rau chân vịt, bông cải xanh, súp lơ, cà rốt, củ cải, bắp cải, bí đỏ, dâu tây, táo… Vitamin và khoáng chất có vai trò điều hòa quá trình trao đổi chất, giúp tăng trưởng và chắc khỏe xương, giúp bộ máy tiêu hóa của bé được hoạt động trơn tru và tăng cường sức đề kháng.
- Đỏ: Đỏ đại diện cho nhóm chất đạm và chất béo. Chất đạm có nhiều trong: thịt, cá, trứng, sữa, tôm, các loại đậu, đỗ. Chất béo có trong các thực phẩm như: dầu, mỡ, phô mai, bơ, sữa chua, các loại hạt có dầu. Nhóm chất này cực kỳ quan trọng vì giúp phát triển tế bào mới làm cơ thể lớn lên, tạo ra men và dịch tiêu hóa. Ngoài ra, chúng còn giúp tăng cường hormon thần kinh, giúp não bé được phát triển hoàn thiện hơn.
Video hướng dẫn cách nấu cháo ăn dặm cho bé
Thực đơn cho trẻ 16 tháng tuổi đầy đủ dinh dưỡng
Nhiều ba mẹ chắc hẳn vẫn còn băn khoăn chưa biết sắp xếp bữa ăn cho bé như thế nào là hợp lý và đa dạng. Dưới đây là mẫu thực đơn cho bé gồm các món ngon bổ dưỡng, bố mẹ có thể tham khảo:
Bữa sáng Bữa trưa Bữa tối Ngày thứ 1
- Bún tôm thịt bằm (Bún 100g + thịt, tôm 35g + rau củ 30g)
- Bữa phụ: Táo 100g + 200ml sữa
- Cơm nát (80g) + cá hồi sốt cam (35g)+ canh rau bó xôi (50g)
- Bữa phụ: Sữa chua yến mạch + thanh long đỏ
- Cơm nát (80g) + Chả ức gà (30g) + canh rau dền (50g)
- Bữa phụ: Sữa tươi 200ml
Ngày thứ 2
- Mì ý thịt bò bằm (Mì 100g+thịt bò 30g+rau củ 30g)
- Bữa phụ: Chuối 150g + 200ml sữa
- Cơm nát (80g) + Lươn xào chua ngọt(35g) + canh bí đỏ(50g)
- Bữa phụ: Panna Cotta xoài
- Cơm nát (80g) +Trứng hấp rau củ(1 quả) + canh mồng tơi(50g)
- Bữa phụ: Sữa tươi 200ml
Ngày thứ 3
- Nui thịt bằm (100g nui+30g thịt+50g rau củ)
- Bữa phụ: Đu đủ 150g + 200ml sữa tươi
- Cơm nát (80g) + Chả tôm(40g) + canh bầu (50g)
- Bữa phụ: Bánh khoai lang tím nhân phô mai + sữa chua
- Cơm nát (80g) + thịt bò bằm (30g) sốt bí đỏ + canh bí ngòi (50g)
- Bữa phụ: Sữa tươi 200ml
Ngày thứ 4
- Bún mộc (100g bún+30g thịt+50g rau củ)
- Bữa phụ: Cam 150g + 200ml sữa tươi
- Cơm nát (80g) + Gà rim mắm (40g) + canh rau dền (50g)
- Bữa phụ: Sữa chua
- Cơm nát (80g) + Cá thu sốt cà (30g) + canh bí ngòi (50g)
- Bữa phụ: Sữa tươi 200ml
Ngày thứ 5
- Phở gà (100g phở+30g thịt gà +50g rau củ)
- Bữa phụ: Chuối 150g + 200ml sữa tươi
- Cơm nát (80g) + Chả tôm(40g) + canh bầu (50g)
- Bữa phụ: Sữa chua
- Cơm nát (80g) + đậu hũ nhồi thịt (40g) + canh súp lơ cà rốt (50g)
- Bữa phụ: Sữa tươi 200ml
Ngày thứ 6
- Cháo đậu xanh thịt bằm (30g gạo+10g đậu xanh+50g rau củ)
- Bữa phụ: Thanh long 150g + 200ml sữa tươi
- Cơm nát (80g) + trứng cuộn(1 quả trứng) + canh cua rau đay (50g)
- Bữa phụ: Sữa chua
- Cơm nát (80g) + cá ngừ kho thơm (35g) + canh mướp (50g)
- Bữa phụ: Sữa tươi 200ml
Ngày thứ 7
- Bò bằm khoai tây (30g thịt bò+60g khoai tây+20g cà rốt)
- Bữa phụ: Bưởi 150g + 200ml sữa tươi
- Cơm nát (80g) + ức gà kho nấm (30g thịt +10g nấm) + canh mồng tơi (50g)
- Bữa phụ: sữa chua
- Cơm nát (80g) + trứng hấp thịt bằm (1 quả trứng+10g thịt) + canh rau ngót (50g)
- Bữa phụ: Sữa tươi 200ml
Ngày thứ 8
- Cháo cá hồi (30g gạo+30g cá hồi+50g rau củ)
- Bữa phụ : Nho 150g + 200ml sữa tươi
- Cơm nát (80g) + ếch kho xả (40g) + canh bắp cải (50g)
- Bữa phụ: Sữa chua
- Cơm nát (80g) + canh chua cá lóc (35g cá +rau 50g) + Cải ngọt xào (50g)
- Bữa phụ: Sữa tươi 200ml
Tham khảo: Tư vấn dinh dưỡng cho trẻ ăn dặm trong từng giai đoạn
Dấu hiệu nhận biết chế độ dinh dưỡng không phù hợp với trẻ 16 tháng tuổi
Một số dấu hiệu cảnh báo chế độ dinh dưỡng không phù hợp cho trẻ 16 tháng tuổi:
- Tăng hoặc giảm cân không bình thường: Một trong những dấu hiệu nhận thấy chế độ dinh dưỡng hiện tại không phù hợp với trẻ là trẻ tăng cân hoặc giảm cân không đáng kể.
- Sự phát triển không đồng đều: Trẻ không phát triển về chiều cao hoặc cân nặng theo mức độ bình thường.
- Tình trạng tiêu hóa không ổn định: Táo bón, tiêu chảy hoặc các vấn đề về tiêu hóa thường xuyên có thể là dấu hiệu của chế độ dinh dưỡng không phù hợp.
- Tình trạng sức khỏe tổng thể không tốt: Ngoài các triệu chứng cụ thể, một sự thay đổi rõ rệt trong tình trạng sức khỏe tổng thể của trẻ như tăng cảm cúm, mệt mỏi,…
- Sự thay đổi về tâm trạng hoặc hành vi ăn uống: Trẻ trở nên quấy khóc, không chịu ăn hoặc ăn ít hơn bình thường.
Một số lưu ý cho bố mẹ khi chăm sóc trẻ 16 tháng tuổi
Giai đoạn 16 tháng tuổi, bé yêu đang trong quá trình hoàn thiện các kỹ năng về thể chất, nhận thức và cảm xúc. Vì thế, bố mẹ cũng cần lưu ý một số điểm khi chăm sóc trẻ để bé được phát triển khỏe mạnh.
- Chú ý chăm sóc răng miệng cho trẻ: Hạn chế cho bé ăn bánh kẹo, các loại nước có ga để tránh làm hỏng men răng. Nên đánh răng cho trẻ hàng ngày bằng bàn chải mềm để tránh sâu răng. Sâu răng làm bé đau nhức, không muốn ăn uống, lâu dần sẽ làm bé có triệu chứng biếng ăn.
- Cho bé ngủ đủ giấc, không cho trẻ thức quá khuya: Giấc ngủ ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của não và hệ thần kinh. Vì thế, bố mẹ nên cho bé ngủ trước 9h tối (2).
- Chế độ ăn đa dạng, đầy đủ nhóm chất: Đổi món liên tục để bé ăn ngon miệng hơn, đồng thời kết hợp đầy đủ nhóm chất để đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ.
- Nấu chín thực phẩm: Thực phẩm cần được nấu chín hoàn toàn để tránh vi khuẩn và dễ tiêu hóa.
- Thức ăn chế biến mềm, thực phẩm tươi ngon: Hệ tiêu hóa của bé vẫn còn non nớt vì thế thức ăn cần chế biến mềm, cắt thức ăn thành từng miếng nhỏ hoặc nghiền nhuyễn để bé dễ nhai và nuốt. Lựa chọn thực phẩm đảm bảo an toàn vệ sinh.
- Kiểm tra thực phẩm: Đảm bảo thức ăn đã chín đều và kiểm tra nhiệt độ trước khi cho bé ăn để tránh nguy cơ bỏng.
- Cần can thiệp y tế khi thấy bé có những biểu hiện bất thường: Bé chưa biết bò, chưa nói được từ đơn lẻ, không nhận biết sự vật xung quanh,…
- Khuyến khích bé phát triển nhận thức, cảm xúc: Việc chơi đùa cùng với bé, cho bé chơi đồ chơi theo ý thích, đọc truyện cho bé trước giờ đi ngủ,…
- Cân bằng cảm xúc khi bé nhõng nhẽo: Giai đoạn này bé sợ xa cách và sẽ bám bố mẹ hơn, không kiểm soát được cảm xúc nên dễ nổi giận dễ cười. Chính vì vậy, bố mẹ hãy ôm bé, thì thầm vào tai bé những lời yêu thương, chọc bé cười để bé bình tĩnh và giúp bé mau chóng cân bằng lại cảm xúc/