Theo dõi tình trạng mất nước
Tình trạng mất nước có thể xảy ra khi trẻ nôn và ói với các dấu hiệu bao gồm:
- Môi khô.
- Khát nước.
- Khóc không có nước mắt.
- Không đi tiểu trong vòng 6 giờ.
- Hai mắt trũng.
- Bàn tay bàn chân lạnh.
- Lừ đừ.
Chế độ ăn
- Cho trẻ ăn thức ăn dễ tiêu, cho bú mẹ với trẻ còn đang bú nếu không có dấu hiệu mất nước. Sữa mẹ rất dễ tiêu hóa, nếu trẻ nôn ói ngay sau khi bú, mẹ nên cố gắng cho con bú từng chút một và nhiều lần. Nếu sau 2 – 3 giờ, tình trạng nôn ói giảm dần dần ổn định thì có thể cho bú như bình thường hoặc ngược lại đưa trẻ đi khám ngay.
- Không ép trẻ ăn, đặc biệt trong 24 giờ đầu, có thể cho trẻ ăn cháo, thịt nạc, sữa chua, trái cây,… và hạn chế chất béo gây khó tiêu hóa. Không cần hạn chế các thức ăn.
Bù nước và điện giải
Dung dịch Oresol giúp bù dịch và các chất điện giải (natri, kali, clorua) mất đi trong quá trình nôn và tiêu chảy. Oresol không gây ói và không điều trị nôn ói, mà chỉ ngăn ngừa và điều trị mất nước do nôn ói. Pha chế Oresol đúng cách và theo dõi sát các triệu chứng mất nước nặng hơn.
Nước trái cây, nước gạo và các đồ uống khác (nước khoáng chứa các chất điện giải, nước có nhiều đường) không được khuyến cáo cho trẻ em khi trẻ bị mất nước. Cho trẻ uống Oresol từng ngụm nhỏ, mỗi 1-2 phút, nên đút hết một lượng Oresol (50ml cho mỗi kg cân nặng) trong vòng 4 giờ rồi cho trẻ ăn uống lại bình thường.
Cho bé nghỉ ngơi
Khi trẻ ngủ, dạ dày và ruột sẽ ít bị kích thích hơn vì vậy nên giữ cho bé ngủ ngon để bé nhanh chóng khỏe lại. Hạn chế mùi hôi và các mùi kích thích (mùi nước hoa, khói,…), hạn chế ánh sáng chói chiếu vào trẻ hoặc hạn chế đi xe gây buồn nôn.
Mặc khác, các phụ huynh tuyệt đối không tự ý cho bé uống thuốc chống nôn. Nếu trẻ trên 2 tuổi có thể pha nước gừng ấm và cho bé uống từng chút một.
Dự phòng lây lan
Trường hợp trẻ nôn ói do siêu vi hoặc các loại vi khuẩn dễ lây nhiễm thì người lớn nên cần cẩn thận khi chăm sóc trẻ. Cần phải rửa tay thường xuyên và hạn chế để trẻ tiếp xúc với nhiều người cho đến khi trẻ ngưng ói 24 giờ.
Tóm lại, nôn ói ở trẻ nhỏ trong giai đoạn đầu đời là hiện tượng thường gặp và và không ảnh hưởng tới sức khỏe cũng như sự phát triển của các bé. Bố mẹ không nên quá căng thẳng khi thấy trẻ hay bị nôn ói, thay vào đó là cần điều chỉnh thói quen cho ăn và chế độ ăn uống thích hợp hơn. Tuy nhiên, khi trẻ lớn nôn đột ngột hoặc kéo dài, kèm theo các triệu chứng bệnh lý thì cần đưa bé đi khám để xử trí kịp thời.
Ở Việt Nam hiện nay cứ 10 trẻ dưới 5 tuổi có đến 7 trẻ thiếu kẽm và 10 bà mẹ có thai có đến 8 người bị thiếu kẽm. Tỷ lệ thiếu kẽm ở phụ nữ có thai là 80,3%, phụ nữ tuổi sinh đẻ 63,6% và trẻ em dưới 5 tuổi là 69,4%. Biểu hiện bé thiếu kẽm thường thấy đó chính là chậm tăng trưởng, suy dinh dưỡng nhẹ và vừa, chậm tăng trưởng chiều cao, và có 1 số triệu chứng quan sát được như trẻ chán ăn hoặc giảm ăn, giảm bú, không ăn thịt cá, chậm tiêu, táo bón nhẹ, buồn nôn và nôn kéo dài ở trẻ. Bên cạnh việc bổ sung kẽm hợp lý, cha mẹ cũng cần bổ sung cho trẻ các vitamin và khoáng chất quan trọng khác như lysine, crom, vitamin nhóm B,… cho con ăn ngon, có hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.