Cây rau bợ hay dân gian thường gọi là cây cỏ bợ, cỏ chữ điền có tên khoa học là Marsilea quadrifolia L. Cây rau bợ thường phân đó ở những vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Tại Việt Nam, cây rau bợ hay sống ở những vùng đồng bằng và trung du ở những môi trường có vùng nước nông.
Thông tin chung về cây rau bợ
1/ Mô tả cây rau bợ
Cây rau bợ là loài cây thân thảo thuộc loại cỏ bán thủy sinh thường cao từ 15 đến 20 cm. Thân cây là loại thân rễ mảnh bò ngang mặt bùn, có nhiều mấu và mỗi mấu sẽ có rễ và 2 lá có cuống dài 5 -10 cm.
Lá cây có 4 lá mảnh, mỗi mảnh lá là một hình tam giác ngược được xếp thành hình chữ thập. hai mặt lá đều nhẵn và có màu xanh nhạt.
Ở nước ta, cây thường được tìm thấy ở những vùng đồng lưa, bờ mương, mép nước hoặc các vũng lầy. Với khả năng sinh sản nhanh bằng bào tử, cây bợ nước dễ dàng tạo thành một hệ thống thân và rễ cây dày đặc dưới ruộng.
2/ Thành phần hóa học của cây
Giá trị dinh dưỡng và những thành phần hóa học có lợi trong cây bợ nước rất cao, vì vậy nó được xem là một dược liệu quý để chữa bệnh. Trong rau bợ nước chứa:
- Nước 84,2 %.
- Protid 4,6%.
- Glucid 1,6%.
- Caroten 0,72 mg %.
- Vitamin C 76 mg%.
- Ngoài ra, rau bợ nước còn chứa nhiều chất dinh dưỡng như protein, acid nucleic…
Công dụng của rau bợ nước
Cây rau bợ thường được biết đến là một loại rau có vị ngọt, hơi đắng, có tính mát vì vậy rất hiệu quả trong việc giúp cơ thể thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu sưng, giải độc, nhuận gan, sáng mắt, trấn tĩnh.
Bên cạnh đó, rau bợ nước còn được xem như một vị thuốc giúp chữa trị các bệnh như:
- Viêm thận phù sỏi tiết niệu.
- Tiểu ra máu.
- Tiểu đường.
- Các bệnh về thần kinh như suy nhược thần kinh, động kinh, co giật do sốt cao.
- Các triệu chứng sưng đau như viêm gan, viêm kết mạc, viêm lợi, đau răng, mụt nhọt,…
- Chữa trị bệnh khí hư, bạch đới và rắn độc cắn.
Cách sử dụng rau bợ nước
Rau bợ nước có thể được dùng tươi hoặc phơi khô đều có tác dụng chữa bệnh. Dưới đây là một số cách chữa bệnh bằng rau bợ nước:
1/ Chữa bệnh tiểu đường
Cách 1:
- Có thể sử dụng khoảng 156 – 20 gram rau bợ đã phơi phô đem đi nấu nước để uống hằng ngày.
- Chia thành nhiều đợt uống từ 15 -20 ngày, cứ cách 7 ngày thì tiếp tục uống như ban đầu.
Cách 2:
- Dùng hai nguyên liệu là cây rau bợ đã phơi khô và qua lâu nhân với một lượng như nhau.
- Đem đi tán mịn 2 loại này và trộn lẫn vào nhau.
- Mỗi ngày dùng 8 – 12 gram bột đã chế biến khuấy với sữa hoặc vò thành viên để uống.
- Mỗi ngày nên uống từ 2 – 3 lần sẽ giúp cải thiện bệnh.
2/ Chữa trị viêm gan, viêm thận
- Cỏ bợ sau khi cắt về hãy rửa cho thật sạch để loại bỏ bùn đất bám trên cây.
- Đem cỏ vừa rửa sạch để ráo nước và phơi khô dưới ánh nắng mặt trời.
- Sau khi cỏ bợ được phơi khô hãy lấy 20 – 30 gram cỏ khô sắc với nước uống mỗi ngày 2 – 3 lần.
3/ Chữa trị sốt rét
- Lấy khoảng 50 – 60 gram cây rau bợ đem rửa sạch và bắt lên bếp sao vàng.
- Đem rau bợ vừa sắc cho vào ấm sắc với nước lạnh.
- Dùng nước này uống trước khi lên cơn sốt từ 2 -3 tiếng sẽ có tác dụng.
4/ Chữa mụn nhọt hay vết rắn cắn
- Lấy một nắm cây rau bợ tươi đã rửa sạch đem đi giã nát rồi đắp trực tiếp lên vết tương.
- Sử dụng băng hoặc mảnh vải để cố định lại và thay thuốc mỗi ngày 2 lần.
5/ Thông tiểu, cải thiện tình trạng sỏi thận
- Đem cây rau bợ tươi rửa thật sạch để loại bỏ bụi bặm. Bạn có thể chuẩn bị thêm cây ngải cứu, ngọn cây dứa dại, cây phèn đen để dùng chung.
- Giã nát rau bợ đã rửa sạch và các dược liệu còn lại, sau đó cho thêm nước vào để gạn lấy nước uống vào mỗi buổi sáng.
- Mỗi lần nên uống 1 bát và sử dụng liên tục trong vòng 5 ngày sẽ mang lại hiệu quả.
6/ Chữa bệnh bạch đới ở nữ giới
- Rau bợ sau khi hái về hãy rửa sạch và phơi khô tự nhiên trong mát.
- Đem 20 gram rau bợ phơi khô này sắc với 3 chén nước.
- Đến khi nước sắc lại còn khoảng 1 chén thì chắt ra và chia làm 3 lần uống trong ngày, mỗi lần uống cách nhau 3 – 4 giờ và nên uống nóng.
- Bên cạnh đó, hãy dùng khoảng 30 gram rau bợ khô đem nấu với một nồi nước, sau khi nước sôi đổ ra chậu và pha thêm một ít nước lạnh để bớt nóng rồi ngâm âm hộ vào chậu nước này.
7/ Chữa chứng sưng vú
- Dùng một nắm rau bợ tươi rửa sạch, sau đó giã nát rồi trộn với một ít nước lọc để vắt lấy nước.
- Hòa tan một ly nước đun sôi để nguội với lượng nước vừa vắt được để uống.
- Mỗi lần vắt hãy chia ra làm 2 phần để uống trong ngày, bã rau sau khi vắt xong thì đem đắp lên chỗ bị sưng.
8/ Chữa tắc tia sữa
- Đem 20 gram rau bợ khô sắc với 1/ 2 ấm nước.
- Khi nước trong ấm còn lại khoảng 1 chén thì chì chắt ra chia làm 2 lần uống trong ngày, mỗi lần cách nhau 4 tiếng.
- Bã rau bợ hãy lấy vải bọc lại khi còn nóng rồi chườm lên và vuốt từ trên xuống dưới.
Lưu ý khi sử dụng cây rau bợ
Mặc dù cây rau bợ được sử dụng có thể chữa được nhiều bệnh nhưng chúng ta vẫn nên cẩn thận và lưu ý khi dùng:
- Cây rau bợ thường sống ở nơi có nhiều bùn đất nên trước khi dùng phải rửa thật cẩn thận và sạch sẽ.
- Chỉ nên sử dụng phần thân hoặc lá non để ăn hoặc chữa bệnh.
- Nên ngâm qua nước muối để khử mùi tanh của bùn.
- Nếu bạn có các biểu hiện như lạnh bụng, đi ngoài phân lỏng, khó tiêu thì không nên dùng vì cây rau bợ có tính hàn.
Trên đây là những thông tin tham khảo về cây rau bợ bạn có thể xem qua và áp dụng trong một số trường hợp. Tuy nhiên, trước khi sử dụng bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
