Tên thường gọi: Atiso, Áctisô
Tên khoa học: Cynara scolymus L. hoặc Cynara cardunculus L. var scolymus
Họ: Cúc (Asteraceae)
Tổng quan
Tìm hiểu chung
Cây atiso cao 1m hoặc hơn, trên thân và lá có lông trắng như bông. Lá to mọc cách, phiến lá bị khía sâu, có gai, mặt dưới có lông trắng. Cụm hoa hình đầu, màu đỏ tím hoặc tím lơ nhạt. Lá bắc ngoài của cụm hoa dầy và nhọn. Phần gốc nạc của lá bắc và đế hoa ăn được.
Cây được trồng ở nhiều nơi trên nước ta, chủ yếu ở Đà Lạt, Sapa và Tam Đảo.
Bộ phận dùng
Nhiều bộ phận của cây atiso có thể được sử dụng để làm thuốc hoặc để ăn như:
- Lá cây: Lá thường được thu hái vào năm thứ nhất của thời kỳ sinh trưởng, lúc cây chưa ra hoa hoặc hái trước tết âm lịch một tháng. Lá sau khi thu đã được phơi hoặc sấy khô.
- Rễ và thân cũng được dùng làm thuốc
- Đế hoa và lá bắc dùng làm thức ăn
Tác dụng, công dụng
Uống atiso có tác dụng gì?
Ngoài việc dùng đế hoa và lá bắc để ăn, tác dụng của atiso còn có thể kể đến như làm thuốc thông tiểu, thông mật, chữa các bệnh yếu gan, thận, viêm thận cấp tính và kinh niên, sưng khớp xương…
Thảo dược này thường được dùng để kích thích sự tiết dịch của gan và giúp giảm các triệu chứng sau khi say xỉn như ợ nóng, xây xẩm…
Không chỉ được dùng cho các bệnh về gan, tác dụng của atiso còn mở rộng sang phòng chống xơ vữa động mạch và chống tăng mỡ trong máu hoặc trị chứng khó tiêu.
Lá atiso vị đắng, có tác dụng lợi tiểu và được dùng trong điều trị bệnh phù và thấp khớp. Ngoài ra, loài cây này còn được dùng để nhuận và tẩy máu nhẹ đối với trẻ em.
Hoa hay bông atiso có khả năng giảm lượng cholesterol trong máu, giúp tăng sự thèm ăn, hỗ trợ tiêu hóa và trị chứng khó tiêu ở dạ dày. Cụm hoa được dùng trong chế độ ăn kiêng của bệnh nhân đái tháo đường vì nó chỉ chứa lượng nhỏ tinh bột, còn phần lớn carbonhydate là inulin.
Nhìn chung, công dụng của atiso đối với sức khỏe rất đa dạng, bao gồm điều trị:
- Cholesterol cao, giúp hạ thấp lượng đường trong máu
- Hội chứng ruột kích thích (IBS)
- Các vấn đề về thận, ngăn ngừa sỏi mật
- Thiếu máu, hạ huyết áp
- Giữ nước (phù)
- Viêm khớp
- Nhiễm trùng bàng quang, giúp lợi tiểu
- Các vấn đề về gan
- Trị rắn cắn
- Dùng như nước dưỡng da hoặc kích thích làm lành da.
Liều dùng
Liều dùng của atiso có thể khác nhau đối với từng đối tượng. Liều lượng dựa trên tuổi, tình trạng sức khỏe và một số vấn đề cần quan tâm khác. Bạn hãy thảo luận với thầy thuốc và bác sĩ để tìm ra liều dùng thích hợp.