Phương pháp trồng rau nuôi cá Aquaponics là sự kết hợp giữa hai mô hình trồng cây thủy canh với nuôi cá theo nguyên tắc tuần hoàn khép kín. Áp dụng mô hình trồng rau nuôi cá trong nhà kính có thể giúp bạn trồng cây và thu hoạch quanh năm, bất kể khí hậu hay thời tiết. Vậy đâu là bí quyết để ứng dụng mô hình này hiệu quả? Hãy cùng FarmerBox tìm hiểu trong bài sau nhé!
Trồng rau nuôi cá là gì? Nguyên lý hoạt động của mô hình Aquaponics
Mô hình trồng rau nuôi cá Aquaponics là sự kết hợp giữa Aquaculture (nuôi trồng thủy sản) và Hydroponics (thủy canh). Đây là mô hình trồng cây thủy canh kết hợp nuôi cá theo nguyên tắc tuần hoàn khép kín. Ưu điểm nổi bật của mô hình này là sử dụng ít nước hơn so với sản xuất cá và trồng rau thông thường mà vẫn cho năng suất thu hoạch cao. Ngoài ra, bạn cũng không cần mất thời gian dọn cỏ, làm vườn.
Trồng cây không cần đất chính là mô hình trồng rau thủy canh. Kết hợp thủy canh với nuôi trồng thủy sản ta được Aquaponics. Người trồng thủy canh cần nước giàu dinh dưỡng, người làm thủy sản thì cần xử lý nước để phục vụ chăn nuôi.
Các yếu tố cần thiết của phương pháp trồng rau nuôi cá
Vi khuẩn
Một yếu tố không thể thiếu khi áp dụng mô hình trồng rau nuôi cá là vi khuẩn. Đầu vào của mô hình là thức ăn của cá. Khi cá ăn xong sẽ bài tiết nước tiểu (có chứa amoniac, nếu amoniac quá nhiều sẽ gây độc cho cá và cây trồng) và cả phân. Đây là lúc vi khuẩn dị dưỡng phát huy công năng của mình. Chúng có nhiệm vụ tiêu thụ chất phân, thức ăn thừa của cá và thực vật mục nát để tạo ra thêm amoniac cùng nhiều hợp chất có lợi khác cho cây.
Bên cạnh đó, vi khuẩn chuyển đổi amoniac thành nitrit (NO2), sau đó thành nitrat (NO3) là những chất mà thực vật tiêu thụ. Vi khuẩn sẽ bám vào bể và thực hiện chức năng của nó khi amoniac và nitrit xuất hiện.
Lựa chọn giống cá phù hợp
Một số loại cá thường được sử dụng trong mô hình trồng rau nuôi cá Aquaponics có thể kể đến như cá vược, cá da trơn, cá vàng, cá koi, cá chép, cá hồi, cá rô cùng 1 số loại khác. Để chọn loại cá thích hợp, bạn cần chú ý nhiệt độ nước mà cá sinh sống, độ pH và các dinh dưỡng phù hợp với cây mà bạn muốn trồng.
Sức khỏe của cá là một yếu tố khác. Ví dụ cá hồi có vị tươi ngon nhưng chúng cần được theo dõi và kiểm soát cẩn thận hơn về độ pH cũng như nồng độ oxy hòa tan vì loài này dễ bị bệnh hơn các loài khác. Ngoài ra, bạn cũng cần chú ý đến vấn đề ăn uống của cá. Thức ăn cho cá là gì, bạn có nuôi cá để ăn không vì một số mô hình Aquaponics nuôi cá làm cảnh như cá vàng, cá bảy màu.
Lựa chọn giống cây trồng
Hầu hết các loại cây trồng đều có thể sinh trưởng trong môi trường thủy sinh, tuy nhiên bạn nên đảm bảo cả lá và cây đều phát triển tốt trong cùng một môi trường.
Rau diếp cá, cải xoăn, củ cải Thụy Sĩ, cải xoong là những loại cây trồng khỏe mạnh và có giá trị thương mại trên thị trường. Ngoài ra, bạn có thể chọn các cây trồng phổ biến khác phù hợp hơn với hệ thống Aquaponics của mình như súp lơ, dưa chuột, ớt, dâu tây và cà chua.
Xà lách và cá rô phi là một sự kết hợp rất phổ biến cho cả hệ thống trồng rau nuôi cá tại nhà hay mô hình thương mại.
Các mô hình trồng rau nuôi cá phổ biến nhất
Mô hình Aquaponics tưới ngập xả cạn
Đây là kiểu mô hình phù hợp với các hộ gia đình có không gian nhỏ và mức chi phí đầu tư không quá lớn. Thiết kế cơ bản của mô hình này là trồng cây với giá thể trong rọ thủy canh, ở đấy rọ có lỗ thoát nước kèm theo máng nước để cung cấp dinh dưỡng cho cây. Nguồn nước này lấy từ bể cá ở dưới đã được lọc sạch.
Điểm nhấn của mô hình tưới ngập xả cạn là hệ thống ngắt nước. Khi nước đạt đến mức cao cần thiết thì hệ thống cho xả nước cho đến mức phù hợp sẽ tự động ngắt đi.
Mô hình Aquaponics nước cạn
Đây là cũng là mô hình trồng rau nuôi cá tiết kiệm không gian khi có thể được thiết kế thành nhiều tầng khác nhau. Rau sạch được trồng trên bể cá và cây hút nước từ máng nước cạn. Nước lấy từ bể cá kèm theo nhiều dinh dưỡng giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh.
Mô hình Aquaponics bè nổi hoặc nước sâu
Phương pháp dành cho những ai có ý định trồng rau nuôi cá quy mô lớn. Với mô hình này bạn cần chuẩn bị các khay trồng rau có độ sâu 30-50cm. Trong khay sẽ xả đầy nước, bên trên có bè nổi khoét lỗ để trồng rau, cực kỳ tiện lợi.
Mô hình này cũng cần hệ thống xả nước và chống tràn để đưa nước chảy ngược lại vào bể. Tuy nhiên, mô hình này yêu cầu kỹ thuật phức tạp nên bạn cần được tư vấn từ các chuyên gia có kinh nghiệm.
Phương pháp trồng rau nuôi cá Aquaponics rất thích hợp cho cả các hộ gia đình và các công ty thương mại. Với chi phí thiết lập không quá lớn, bạn có thể sở hữu mô hình trồng rau nuôi cá lý tưởng tại nhà qua những gợi ý của FarmerBox ở trên. Chúc bạn thành công với dự án của mình.